دکتر سهیلا طاهری

آفت های دهانی
آفت به زخم های دهانی دردناک و عود کننده اطلاق می شود که روی مخاط لب ، لثه ، زبان ،کام و قسمت داخلی گونه ظاهر می شود.تخمین زده می شود که از هر پنج نفر یک نفر در طول عمرش حداقل یکبار آفت می زند. آفت در میان زنان و سطوح اجتماعی-اقتصادی بالاتر جامعه شیوع بیشتری دارد.

پاسخ ایمنی غیر طبیعی که در اثر عوامل متعددی از جمله استرس ، تغییرات هورمونی ، حساسیت های غذایی ، میکرو ارگانیسم ها ، تب خال های مکرر و کمبود ویتامین ها و آهن بر انگیخته می شود در ایجاد آفت نقش دارد. با وجود این عوامل ذکر شده ، علت اصلی بروز آفت شناخته شده نیست. نکته جالب این است که نیکوتین (به شکل سیگار ، پچ های حاوی نیکوتین یا قرص های نیکوتین) نقش حفاظتی در برابر آفت دارد.

آفت ها از نظر بالینی به سه نوع تقسیم می شوند :
1- آفت های مینور : زخم های کوچک (1 تا 5 میلیمتر) که طی 7 تا 14 روز خود به خود خوب می شود.درد مختصری دارند و هیچ اسکاری به جا نمی گذارند و میزان عود کمی دارند.
2- آفت های هرپتی فرم : زخم های متعدد کوچک که به صورت گروهی ظاهر می شوند. مثل آفت های مینور بدون به جای گذاشتن اسکار و طی یک یا دو هفته خوب می شوند.
3- آفت های ماژور : زخم بزرگ (بزرگتر از 1 سانتی متر) به تعداد کم که بسیار دردناک است ، دیر خوب می شود (طی چند هفته تا چند ماه) و بعد از بهبود ممکن است اسکار برجای گذارد.

قبل از ظهور آفت بیمار احساس سوزش و ناراحتی خفیفی دارد که بعدا تبدیل به درد شدیدی شده و دو سه روز بعد زخمی ظاهر می شود که با یک پوشش زرد یا خاکستری رنگ پوشیده شده و حاشیه قرمز دارد. مرحله بهبود بین 4 الی 35 روز طول می کشد. از هر 3 بیمار مبتلا به آفت 2 نفرشان طی 15 سال بهبود کامل می یابند و یک نفر ممکن است تا 40 سال آفت داشته باشد.انواع کمپلکس آفت (وجود پایدار بیش از سه آفت یا وجود همزمان آفت دهانی و تناسلی) ممکن است با بیماری بهجت ، بیماری های التهابی روده ، ایدز، نوتروپنی دوره ای و کمبود آهن ، روی ، فولات و ویتامین های ب1 ، ب2 ، ب6 و ب12 و آنتروپاتی حساس به گلوتن همراهی داشته باشد. آفت های دهانی و تناسلی ممکن است سالها تنها تظاهر بیماری بهجت باشند.

هیچ راهی برای پیش بینی اینکه چه کسانی نهایتا به سمت بیماری بهجت پیشرفت خواهند کرد وجود ندارد و بیماران مبتلا به آفت های شدید و مکرر باید مرتبا پیگیری شوند و تحت نظر پزشک باشند.ارزیابی های لازم در آفت های شدید شامل معاینه کامل درماتولوژیک و بیوپسی از زخم یا ضایعات پوستی همراه ، انجام آزمایش CBC، اندازه گیری آهن و فولات و روی و ویتامین ب12 در سرم و انجام آزمایش PCR یا کشت جهت رد عفونت هرپسی می باشد.در موارد خاص هم باید بررسی هایی مثل آزمایشات HIV، HLA-B27 و آنتی بادی آنتی اندومیزیال یا آنتی گلیادین انجام شود.