دکتر سهیلا طاهری

شایداز نظر تئوری به نظر برسد که استفاده از یک ضدآفتاب با SPF 100 این امکان را به فرد می دهد که بتواند 100 برابر طولانی تر از زمانی که ضد آفتاب استفاده نکرده، جلوی آفتاب دراز بکشد و دچار آفتاب سوختگی نشود اما این تئوری با واقعیت متفاوت است.
همین اشتباه باعث می شود که افراد به اتکای استفاده از ضدآفتاب با SPF بالا، خود را در معرض اشعه مضر آفتاب قرار دهند.

در مورد ضدآفتاب های با SPF بیشتر از 50 چند نکته مهم مطرح است:
1-اثر حفاظتی آنها علیه آفتاب سوختگی مختصری بیشتر از ضد آفتاب های با SPF پایین تر است. تصور افراد بر این است که ضدآفتاب با SPF 100 دو برابر یک ضدآفتاب با SPF 50 اثر حفاظتی دارد اما واقعیت این گونه نیست. در واقع یک ضد آفتاب با SPF 50 که درست استفاده شود حدود 98 درصد اشعه UVB را بلوک می کند و ضد آفتاب با SPF 100 حدود 99 درصد اثر دارد. در نتیجه ضد آفتابهای با SPF 50-30 اگر درست استفاده شود حفاظت کافی علیه آفتاب سوختگی ایجاد خواهند کرد.

2-عدم تعادل مواد شیمیایی مورد استفاده: مواد شیمیایی که SPF یک فراورده را می سازند بر علیه UVB عمل می کنندکه علت اصلی آفتاب سوختگی و سرطان های پوستی غیر از ملانوم است. اشعه UVA نفوذ عمیق تری در پوست دارد و کمتر از UVB توسط ضدآفتاب ها محافظت می شود. تماس با UVA باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و منجر به تولید رادیکال آزاد می شود که با خطر ابتلا به ملانوما همراه است. در واقع SPF یک ضد آفتاب ارتباط کمی با حفاظت پوست علیه UVA دارد و این مورد در مورد SPF های بالاتر شدیدتر است و هرچه SPF بالاتر باشد ، حفاظت علیه آفتاب سوختگی، بیشتر از بقیه انواع آسیب ناشی از آفتاب است. در یک مطالعه اخیر که 20 ضد آفتاب مورد تأیید در آمریکا بررسی شده است نشان داده شد که فقط 2 تا از 7 ضدآفتاب با50+ SPF توانسته اند از تست حفاظت علیه UVA اروپایی سربلند بیرون بیآیند. بقیه حفاظت کافی علیه UVA ایجاد نمی کنند.

3-فراورده های با SPF بالا ممکن است واقعا SPF بالا نداشته باشند. در یک پژوهش، یک ضدآفتاب با SPF100 در چهار آزمایشگاه مختلف تست شد و نتیجه تست از 37 تا 75 متغیر بود. کمپانی سازنده توضیح داد که تغییرات خیلی کوچک در شرایط آزمایش می تواند اثر دراماتیک بر SPF اندازه گیری شده داشته باشد. در این مورد، 7/1 درصد تغییر در انتقال نور باعث شد SPF اندازه گیری شده 37 به جای 100 باشد.
تفاوتهای اندک در ضخامت ضدآفتاب مورد استفاده نیز اثر مشابهی خواهد داشت. با توجه به اینکه شدت UV مورد استفاده در آزمایشگاه های اندازه گیری SPF با شرایط دنیای واقعی فرق دارد و در واقع SPF اندازه گیری شده مورد شک است. در نتیجه توصیه شده است که اندازه SPF روی تیوپ های ضدآفتابهای 50+ ذکر شود چون سیستم های موجود که عدد بالای 50 را روی ضدآفتاب ها ذکر می کنند منجر به گمراهی مصرف کننده ها می شوند.

4-استفاده نادرست از ضد آفتاب های با SPF بالا: ذکر SPF بالا روی تیوپ ضدآفتاب باعث می شود که به دلیل حس امنیت اشتباه مصرف کننده ها در نتیجه میزان آفتاب سوختگی و اثرات مخرب UVA زیاد می شود.

5-ضدآفتاب های با SPF بالاتر خطرات بیشتری برای سلامت افراد دارند: مواد شیمیایی فیلتر کننده نور با غلظت های بالا در این فراورده ها استفاده می شوند. بعضی از این مواد از پوست جذب شده و منجربه آسیب بافتی و اختلالات هورمونی می شوند. حتی آلرژی در بعضی افراد دیده می شود. مطالعات مختلف در مورد میزان استفاده از ضدآفتاب نشان داده که افراد معمولا مقادیر کمتر از میزان مورد تأیید FDA را مصرف می کنند. وقتی فردی فقط 25 درصد از میزان توصیه شده از ضدآفتاب با SPF 30 را مصرف کنند حفاظت علیه آفتاب سوختگی فقط3/2 خواهد بود و کسی که ضد آفتاب با SPF 100 را کمتر از میزان توصیه شده استفاده کند SPF حدود 2/3خواهد آورد. در دنیای واقعی این فراورده ها کمتر از پوشیدن تیشرت مؤثر هستند که SPF حدود 5 ایجاد می کند.
FDA آمریکا اعلام کرده که SPF بالاتر از 50 گمراه کننده است. در استرالیا اجازه چاپ SPF حداکثر تا 30 داده می شود . در سال 2011 FDA آمریکا هم قوانینی برای ممانعت از برچسب های بالاتر از 50+ را پیشنهاد کرد ولی هنوز قانون آن کامل نشده است.